Lekcja asertywności

Lekcja asertywności

Wyrażanie własnych myśli, opinii, poglądów i uczuć to bardzo ważna umiejętność. Równie istotna jest umiejętność mówienia „nie”, czyli odmawiania innym w niedogodnych dla nas sytuacjach – gdy nie zgadzamy się z poglądami innych, lub nie mamy ochoty na zrobienie czegoś. W psychologii taka postawa nazywana jest asertywnością.

Asertywność sytuuje się gdzieś pomiędzy uległością a agresywnością. Jest ona „subtelnym balansowaniem pomiędzy obroną własnych granic a egoizmem”. Zachowujemy swoją odrębność, nakreślamy wyraźną linię pomiędzy nami a innymi ludźmi. Jednocześnie nie dążymy do narzucania otoczeniu naszego zdania i potrafimy konstruktywnie komunikować się z innymi ludźmi.

Jak nabyć takie umiejętności?

Przede wszystkim – wiara w siebie.

Pewność siebie to podstawa do asertywnych zachowań. Warto dokładnie rozważyć, czy konkretny, prezentowany przez nas pogląd, jest dla nas ważny i czy na pewno uważamy go za słuszny. Jeśli tak, dobrze jest postawić się w takiej sytuacji. Poczucie większego szacunku do własnej osoby, gdy powiemy w danej chwili „nie”, jest dowodem na to, że takie zachowanie było przez nas pożądane.

Łatwiej jest nam odmawiać, kiedy wierzymy w siebie. Można sobie to przećwiczyć, na przykład wypunktowując swoje zalety, mocne strony, osiągnięcia, a także pozytywne opinie ze strony innych, na nasz temat.

„Tak” to także asertywność.

Asertywność najczęściej jest kojarzona po prostu z odmawianiem. Jest to jednak znaczne zawężenie tego pojęcia. Oprócz odrzucania tego, co uznajemy za nieodpowiednie dla siebie, warto umieć także przyjmować.

Kiedy potrafimy wykonywać zadania samodzielnie, jak i z czyjąś pomocą, gdy potrafimy przyjmować zarówno pochwały i krytykę, oznacza to, iż asertywne zachowanie jest naszą umiejętnością. Ma to również związek z samooceną. Jeśli jest ona zbyt niska nie uwierzymy w szczerość komplementu a każda krytyka będzie nas obrażać, zamiast budować.

Asertywność a krytyka

Jak już zostało wyżej napisane, umiejętność przyjmowania krytyki jest także jedną z cech człowieka asertywnego. Wiąże się to z aktywnym przepracowaniem tego, co usłyszeliśmy. Krytyka może być słuszna. Warto wtedy ją przyjąć i wykorzystać dla siebie. Jednakże nie zawsze tak jest. Zdarza się, iż jesteśmy krytykowani niesprawiedliwie. W takim wypadku dobrze jest jak najklarowniej przeciwstawić krytyce swoje własne zdanie.

Istotną częścią asertywności jest konstruktywna krytyka. Chodzi nie tylko o jej przyjmowanie, ale także celne wyrażanie. Jeśli w jasny sposób wypowiadamy swoje myśli, bez generalizacji, wskazując na fakty, konkretne zachowanie i emocje – krytykujemy konstruktywnie. Również podanie alternatywnych rozwiązań pod rozwagę obu stron, pomaga rozwiązywać konflikty bez szkody dla biorących w nich udział osób.

Kierowanie swoim życiem wśród innych ludzi

Asertywność jest bardzo ważnym aspektem naszego życia. Dobrze jest jednak w tym wszystkim pamiętać o innych osobach. Nic się nie stanie jeśli czasami pójdziemy na kompromis, na rzecz pomocy komuś bliskiemu, lub polepszania swoich relacji z drugą osobą. Niewielkie wyrzeczenia, które nie wpływają na nasze poczucie wartości i jednocześnie polepszają jakość naszego współżycia z otoczeniem, są jak najbardziej w porządku.

Prawa asertywnego człowieka:

• Prawo do wyrażania własnego zdania i emocji adekwatnie do sytuacji.
• Zachowanie prywatności – nie musimy mówić tego, czego nie chcemy.
• Samodzielne podejmowanie decyzji, które wiąże się również z ponoszeniem ich konsekwencji.
• Brak konieczności angażowania się w problemy innych ludzi. Mamy prawo mówić „nie”.
• Prawo do popełnianie błędów oraz możliwość uczenia się na nich.
• Zmienianie swoich decyzji. Jeśli uznamy, że inne rozwiązanie jednak bardziej nam odpowiada, mamy pełne prawo, aby zmienić zdanie.
• Prawo do proszenia o pomoc dla siebie, z uwzględnieniem, że możemy spotkać się z odmową.
• Prawo do niewiedzy, nie znania się na czymś.

Jak mówić „nie”?

• stanowczo,
• z odpowiednią intonacją,
• bez dodatków (typu: „nie mogę, bo, ale…”),
• bez wdawania się w zbędne dyskusje i tłumaczenia.