- +48 660 435 291
- swiech.sandra@gmail.com, Tychy
Mamy w życiu wiele celów, na osiągnięciu których bardzo nam zależy. Może to być konkretna praca, najwyższa ocena na dyplomie czy realizacja postanowień noworocznych. Wytyczamy sobie drogę potrzebną na przykład do rzucenia palenia, zrzucenia kilku kilogramów, czy nauczenia się języka obcego, a potem sukcesywnie nią kroczymy. Wiele osób popada jednak w pułapkę perfekcjonizmu. Wydaje nam się, że jeśli nie zrobimy czegoś idealnie, to w ogóle nie uda nam się osiągnąć zamierzonych efektów. Przez takie myślenie popadamy w perfekcjonizm, który uniemożliwia nam normalne i szczęśliwe funkcjonowanie. Jak nie dać mu się uwikłać? Oto kilka sposobów na wyplątanie się jego sieci.
Zdefiniuj swoją wartość.
Bardzo często to my sami zaniżamy swoją samoocenę. Stale porównujemy się z innymi. Uznajemy, że są od nas lepsi, bogatsi, mądrzejsi, szczuplejsi, itd. Wydaje nam się, że obiekty naszych porównań są niedoścignione. Jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów, którego następstwem jest dążenie do perfekcjonizmu i bycia idealnym. Nie należy, więc definiować samego siebie, jedynie na podstawie porównania z inną osobą.
Można sobie z tym poradzić za pomocą prostego ćwiczenia. Znajdź swoje pozytywne cechy, wszystko to, w czym jesteś dobry, co udało Ci się osiągnąć i dokładnie to opisz. Warto też poprosić bliską osobę o informację na nasz temat – za co nas sobie ceni, co jej zdaniem jest w nas wartościowego itp. Dzięki temu poczujesz się pewniejszy i łatwiej będzie Ci osiągać wyznaczone cele.
Wytyczaj cele „na teraz” oraz te, które mogą poczekać.
Perfekcjonista musi nie tylko wykonać wszystkie zadania idealnie, ale również dokładnie w tym czasie, który sobie wytyczył. Prowadzi to do nawału obowiązków oraz robienia wielu rzeczy naraz. To z kolei skutkuje tym, że wszelkie wykonywane zadania nie są zrobione idealnie. Perfekcjonista będzie wtedy obwiniał samego siebie za wszystko, co się nie udało. Wyjściem z takiej sytuacji jest odpowiednia organizacja czasu. Na samym początku najlepiej jest zrealizować zadania najtrudniejsze i najbardziej czasochłonne. Kwestiami mniej istotnymi można zająć się na samym końcu tak, aby nie czuć się winnym w razie, gdybyśmy nie zdążyli się za nie zabrać.
Dążenie do ideału często też wiąże się z potrzebą osiągnięcia wszystkiego samodzielnie. Tymczasem dobrze jest czasami skorzystać z pomocy innych.
Bądź asertywny.
Bycie perfekcyjnym to dla wielu osób możliwość zrobienia praktycznie wszystkiego. „Ja sobie nie dam rady?!”. Takie podejście sprawia, że godzimy się na zrealizowanie zadań, które nas przeciążają, i których często wcale nie chcemy robić. Wszystko po to, aby udowodnić sobie i otoczeniu, że potrafimy wszystko. Natomiast faktem jest, że nie ma ludzi idealnych i nikt nie jest w stanie sprostać wszystkim zadaniom. Dlatego warto uczyć się odmawiać i dzielić się obowiązkami.
Pomoc od innych to nic złego.
Nawał pracy lub zadania zbyt trudne do wykonania w naturalnym odruchu powinny prowadzić do chęci odciążenia. Jednakże wiele osób uważa, że poproszenie kogoś o pomoc umniejszy ich zasługę w osiągnięciu celu. Przez to starają się wszystko zrobić samodzielnie. Prowadzi to nie tylko do tego, że ostateczne efekty takich działań mogą być niezadowalające, ale również do tego, że osoba taka jest przemęczona, wykończona psychicznie. Może to spowodować ogromny stres, a w jego konsekwencji nawet depresję. To autodestrukcyjna konsekwencja perfekcjonizmu.
Pierwszym krokiem jest przyznanie przed samym sobą, że nie jest się idealnym. Uświadomienie sobie, że to nic złego, iż samemu nie daje się rady, to najważniejszy punkt prowadzący do poproszenia osoby trzeciej o pomoc. W żaden sposób nie jest to oznaka słabości. Wręcz przeciwnie, świadczy o dojrzałości charakteru.
Bądź wdzięczny.
Autentyczna wdzięczność – dla bliskich, dla osób, które nam pomogły i dla samych siebie – to bardzo pozytywne uczucie. Pomaga nam ona doceniać wszystko to, co nas spotyka. A im wyższy poziom naszego zadowolenia, im bardziej pozytywne nastawienie, tym lepiej wykonujemy wszystkie zadania. Łatwiej jest nam też wtedy zaakceptować porażki.
Niniejszy artykuł zawiera podstawowe informacje na temat zaburzeń nastroju, które mogą być wskazówką do rozpoznania problemu własnego lub u bliskich osób.
Zaburzenia nastroju obejmują depresję, manię i zaburzenie dwubiegunowe (maniakalno – depresyjne).
Depresja
Objawy depresji można podzielić na cztery grupy. Należą do nich nastrój, myślenie, motywacja i symptomy fizyczne.
Zaburzenia nastroju:
Osoba w depresji, zapytana jak się czuje, zwykle użyje takich określeń jak: smutek, przygnębienie, beznadzieja, samotność, poczucie winy, niepokój, brak sensu. Czynności, które wcześniej cieszyły, stają się nudne i nie sprawiają satysfakcji. Utrata zainteresowań stopniowo obejmuje większość sfer życia. Przyjemność czerpana z rozrywek, z życia rodzinnego i towarzyskiego, słabnie, nawet jedzenie czy seks tracą swój urok.
Symptomy poznawcze:
Człowiek cierpiący na depresję ma negatywny obraz siebie i niskie poczucie własnej wartości. Uważa, że jest kimś gorszym, nieudolnym i obwinia się za wszelkie niepowodzenia. Oprócz pesymistycznego myślenia o sobie, przyszłość jawi się w czarnych barwach, jako beznadziejna, skazana na porażkę.
Zaburzenia motywacji:
Trudności z podejmowaniem działania, problemy ze wstawaniem rano z łóżka, chodzeniem do pracy, a także niechęć do rozrywek, są częstymi objawami depresji. Również podejmowanie decyzji staje się przerażające i paraliżujące. W silnych stanach depresyjnych, osoba nie radzi sobie z wykonywaniem nawet koniecznych do życia czynności.
Objawy fizyczne:
Powszechna jest utrata apetytu i wiążący się z nią spadek masy ciała, choć w łagodnych stanach depresyjnych, waga może wzrastać. Zaburzenia snu przejawiają się problemami z zasypianiem i przebudzaniem się wczesnym rankiem. Depresji towarzyszy także brak energii i znaczne zmęczenie, nawet po małym wysiłku. Często pojawia się utrata zainteresowania seksem, problemy z erekcją lub brak podniecenia.
Mania
Na obraz manii również składają się objawy należące do czterech grup:
Zaburzenia nastroju:
W przeciwieństwie do depresji nastrój maniakalny charakteryzuje się podwyższeniem, euforią, ekspansywnością, pobudliwością. Może również mieć postać rozdrażnienia.
Symptomy poznawcze:
Myśli osoby w manii są spójne z nastrojem, są wybujałe, pomysły szybko się zmieniają i łatwo o rozproszenie uwagi. Osobie będącej w manii towarzyszą przekonania o swojej omnipotencji, nie dostrzega ograniczeń, ani konsekwencji swoich pochopnych, często ryzykownych działań. Postrzeganie innych często opiera się na skrajnościach: wszyscy są albo dobrzy albo źli.
Zaburzenia motywacji:
Nadmierna aktywność, szybkie działanie, nieprzemyślane, nagłe zmiany przedsięwzięć, to typowe zachowania maniakalne. Często też podejmowane są ryzykowne, niebezpieczne aktywności jak: przypadkowy seks, hazard, zaciąganie kredytów i pochopne inwestycje finansowe, nadużywanie alkoholu, nieostrożna jazda samochodem. Charakterystyczny jest również ekstrawagancki ubiór i makijaż.
Objawy fizyczne:
To przede wszystkim zmniejszenie potrzeby snu i wzrost energii.
Zaburzenie dwubiegunowe CHAD objawia się naprzemiennym występowaniem okresów manii i depresji, przy czym stany depresyjne zwykle trwają dłużej.
Stopień nasilenia powyższych dolegliwości może być różny, od łagodnych stanów depresyjnych, czy hipomaniakalnych, do głębokich, ciężkich epizodów. Okresy chorowania mogą być krótsze, epizodyczne, lub przybierać postać chroniczną. Często depresja ma tendencje do powtarzania się i jest wtedy diagnozowana jako zaburzenie depresyjne nawracające. Bywa, że depresja jest uwarunkowana porami roku. Mamy wówczas do czynienia z depresją sezonową SAD. Charakteryzuje się ona pojawianiem stanów depresyjnych późną jesienią i ustępowaniem wczesną wiosną, co ma związek z niedoborem światła.
Przyczyny zaburzeń nastroju są wieloczynnikowe. Dotyczą zarówno z kryzysów życiowych, utrat, traumatycznych przeżyć, jaki i z czynników biologicznych, związanych z genetyką oraz nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu nerwowego i hormonalnego.
Samobójstwo jest najdramatyczniejszą konsekwencją depresji. Dlatego niezwykle istotne jest zapoznanie się z tematem zaburzeń nastroju, aby jak najwięcej potrzebujących otrzymała pomoc. Dotyczy to zarówno osób chorych, jak i bliskich, którzy mogą zawczasu zareagować i zachęcić do podjęcia leczenia psychiatrycznego / psychologicznego.
Leczenie zaburzeń nastroju zwykle polega na łączeniu farmakoterapii i psychoterapii.
Jeśli istnieją podejrzenia depresji lub manii, należy udać się do psychologa, który w razie potrzeby skieruje do psychiatry. W zaburzeniu dwubiegunowym najczęściej stosowane są leki, natomiast nie każde obniżenie nastroju wymaga wprowadzania antydepresantów. Psychoterapia uczy sposobów radzenia sobie z przykrymi emocjami, pesymistycznym nastawieniem, aktywizuje do podejmowania działań i codziennych obowiązków. Wsparcie psychologa wydłuża okresy remisji, ułatwia też wczesne rozpoznanie symptomów depresji lub manii, aby w porę zareagować.