FAQ – Częste pytania

FAQ – Częste pytania

1. Czym różnią się psycholog, psychiatra i psychoterapeuta?

Znajomość różnic między psychologiem, psychiatrą i psychoterapeutą, może być przydatna w wyborze osoby do jakiej należy się zwrócić, aby uzyskać określoną pomoc.

Psycholog
Psychologiem jest osoba, która ukończyła studia magisterskie o kierunku psychologia. W swojej pracy psychologowie, zajmują się m. in. diagnozą psychologiczną, w oparciu o wywiad z osobą badaną i różnorodne testy psychologiczne, orzekaniem i opiniowaniem (np. o niezdolności bądź predyspozycjach do danej pracy) oraz udzielaniem pomocy psychologicznej. Psychologowie szkolą się w różnych sferach. Można zatem spotkać się z takimi specjalnościami jak: psycholog pracy, psycholog reklamy, psycholog kliniczny, neuropsycholog, biegły psycholog sądowy, psycholog sportu, psycholog szkolny. Miejscami pracy psychologów są m. in. poradnie zdrowia psychicznego, oddziały szpitalne, ośrodki interwencji kryzysowej, ośrodki pomocy społecznej, szkoły i przedszkola.

Psychiatra
Psychiatra jest lekarzem medycyny, który posiada specjalizację z psychiatrii. Jego praca polega na diagnozie oraz leczeniu zaburzeń psychicznych i chorób psychicznych. Najczęściej proponuje farmakoterapię (leki), może też, jeśli ma odpowiednie uprawnienia, stosować psychoterapię. Często psychiatrzy współpracują z psychologami i psychoterapeutami. Jedynie psychiatrzy, w związku z tym, że są lekarzami, mają uprawnienia do wystawiania recept, zwolnień lekarskich i skierowań do szpitali. Miejscami ich pracy są najczęściej oddziały i szpitale psychiatryczne, czy poradnie zdrowia psychicznego.

Psychoterapeuta
Psychoterapeutą jest osoba, która poza dyplomem studiów wyższych, ukończyła specjalistyczne (co najmniej czteroletnie) studia lub kurs psychoterapii, odbyła własną terapię szkoleniową oraz poddaje swoją pracę systematycznej superwizji. Zwykle psychoterapeuta jest jednocześnie psychologiem lub psychiatrą. Praca psychoterapeuty polega na podejmowaniu z pacjentem szczególnej formy dialogu, którego celem jest leczenie zaburzeń przeżywania i zachowania, usunięcie objawów i ich przyczyn. Psychoterapeuci najczęściej pracują w poradniach zdrowia psychicznego oraz w oddziałach i szpitalach psychiatrycznych.

2. Czym jest pomoc psychologiczna a czym psychoterapia?

Psychoterapia i pomoc psychologiczna to z jednej strony dziedziny wzajemnie się uzupełniające, z drugiej strony, istnieją między nimi pewne różnice.

Psychoterapia, której zamiarem jest udzielenie pomocy psychologicznej, to różnego rodzaju oddziaływania psychospołeczne, zmierzające do poprawy funkcjonowania i samopoczucia jednostki. Jej celem może być lepsze zrozumienie siebie, umożliwienie rozładowania emocji, uzyskanie akceptacji i zrozumienia, praca motywacyjna do podejmowania leczenia, aktywizacja i uczenie umiejętności przydatnych w relacjach interpersonalnych, pomoc osobom zdrowym przeżywającym kryzysy (np. utrata osoby bliskiej) w konstruktywnym poradzeniu sobie z nimi, a także wspieranie w rozwoju osobistym.

Psychoterapia stosowana w lecznictwie, ma na celu usunięcie zaburzeń przeżywania i zachowania. Jest procesem toczącym się w ramach relacji terapeutycznej. Jest szczególną formą komunikacji, w której terapeuta oddziałuje na pacjenta, lub grupę pacjentów, posługując się psychospołecznymi (nie lekami) sposobami wpływania na stan psychiczny osoby. Psychoterapeuta dba o nadanie takich cech relacji miedzy sobą a pacjentem, by pacjent mógł poznać ukryte znaczenie swoich objawów i ich przyczyn, mógł wypracować sobie nowe formy funkcjonowania, a także lepiej zrozumieć motywy swojego dotychczasowego przeżywania i działania.

3. Dlaczego w terapii ważny jest temat przeszłości?

Analiza historii życia pacjenta jest bardzo ważnym obszarem pracy psychoterapeutycznej, ze względu na fakt, iż przyczyny problemów i objawów często mają swoje korzenie właśnie w przeszłości. Oznacza to m.in., że sposoby tworzenia relacji z ważnymi osobami w dzieciństwie, odzwierciedlają się w dorosłości, poprzez  podobieństwo w zawieraniu związków osobistych i zawodowych, a niezaspokojone pragnienia, potrzeby, czy traumatyczne przeżycia, ujawniają się w aktualnych trudnościach. Przykładem może być osoba mająca surowych i nadmiernie krytycznych rodziców, która przeżywa silny stres w pracy, zwłaszcza w kontaktach ze zwierzchnikami oraz jest stale niezadowolona z siebie i swoich osiągnięć, lub osoba, która doświadczyła w dzieciństwie opuszczenia ze strony ważnej osoby i obecnie przejawia trudności w budowaniu bliskich, satysfakcjonujących związków. Prawdą jest, że nie można zmienić przeszłości, można jednak zmieniać to w jaki sposób będzie ona wpływać na obecne życie.

4. Czy terapeuta powie mi co mam zrobić?

Zwykle bywa tak, że łatwiej jest udzielić dobrej rady, niż z niej skorzystać. Ludzie proszą o radę, a potem słysząc, „powinieneś / nie powinieneś zrobić …”, „ nie przejmuj się”, „weź się w garść” itp., czują się często niezrozumiani, lub w przypadku niepowodzeń, mogą obarczyć odpowiedzialnością tego, który „źle” doradził. Pomimo testowania różnych zaleceń, coś nadal utrudnia zmianę sposobu myślenia i działania. Tymi właśnie ukrytymi przeszkodami zajmuje się psychoterapia. Psycholog jednak nie rozwiąże dylematów za pacjenta. Pomoże w rozważeniu różnych możliwości, ale wybór pozostawi klientowi. Celem terapeuty jest wzmacnianie u pacjenta autonomii i samodzielności, co korzystnie wpływa na rozwój osobisty oraz codzienne funkcjonowanie.

5. Jak długo trwa terapia?

Psychoterapia nie jest operacją medyczną, która poprzez wycięcie pewnych elementów lub wszczepienie innych, wyleczy psychikę. Bardziej przypomina uczenie się, które jak wiadomo jest dłuższym procesem, wymagającym zrozumienia, ćwiczenia, sprawdzania, doskonalenia itp. W nauce nowych rzeczy jak i w terapii zaczynamy od ugruntowania i uporządkowania podstaw, zanim rozszerzymy spektrum myślenia i działania, co również wymaga czasu. Często też problem, początkowo określony w jednym zdaniu, w toku terapii okazuje się bardziej złożony, rozkładający się na różne sfery życia, lub odkrywamy, że tak naprawdę coś zupełnie innego było sednem trudności.
Tak więc, każda terapia wiąże się z indywidualną problematyką i historią pacjenta oraz jego zaangażowaniem w proces zdrowienia. W związku z tym trudno określić uniwersalną długość psychoterapii. Można szacować, że będzie to kilka tygodni, miesięcy czy nawet lat, a może okazać się, że poprawa nastąpi szybciej niż zakładaliśmy. Niemniej decydując się na terapię, warto oprzeć się na realistycznych o niej założeniach.

6. Na czym polega zasada tajemnicy obowiązująca w gabinecie psychologicznym?

Psychologa / psychoterapeutę obowiązuje zasada tajemnicy zawodowej, dlatego wszelkie notatki, zapisy sesji, wyniki badań psychologicznych, są przechowywane w sposób uniemożliwiający powiązanie ich z danymi osobowymi. Konsultacje superwizyjne, również zapewniają anonimowość.
Wyjątkiem są sytuacje, w których istnieje zagrożenie czyjegoś życia lub zdrowia oraz gdy psycholog dowiaduje się o popełnieniu przestępstwa. Z tajemnicy zawodowej może zwolnić sąd lub prokurator.
Ponadto w celu zapewnienia dyskrecji i poczucia zaufania, terapia odbywa się w komfortowych warunkach, w odpowiednio przygotowanym pomieszczeniu.

7. Co to jest superwizja?

Superwizja polega na omówieniu przebiegu prowadzonej terapii z bardziej doświadczonym psychoterapeutą, posiadającym certyfikat superwizora. Jej celem jest poprawa efektywności pracy terapeuty, poprzez odpowiednie ukierunkowanie, korektę błędów lub utwierdzenie w dotychczasowym sposobie prowadzenia sesji. Spotkania superwizyjne odbywają się z zachowaniem pełnej anonimowości. Z superwizji powinien korzystać każdy psychoterapeuta, niezależnie od swojego doświadczenia zawodowego.